Një nga figurat më të njohura të politikës shqiptare, por edhe të letrave, Sokol Olldashi, ka lënë pas jo vetëm kujtimin e një karriere të ndërprerë në mes, por edhe një trashëgimi të rrallë poetike.
Pas ndarjes së tij tragjike nga jeta, familja u kujdes që një vit më vonë të botohej vëllimi me poezi “Unë dhe unë”, ku përfshihet edhe krijimi i titulluar “Funeral”, i cili për shumëkënd tingëllon si një parandjenjë e fatit të tij.
Poezia “Funeral” nga Sokol Olldashi
Në kortezh të përmotshëm,
grumbuj dykëmbëshash
pas një arkivoli që vrapon,
Ata që e vranë
Ata e përcjellin
Ata e qajnë.
Gjithçka me dhe e mbulojnë
Prifti bën Meshën e Fundit
u uron krimbave oreks.
Jeta është një vdekje në marshim,
një hipokrizi funebër nga pas.
Mbi të… pshurrje në formë shiu,
Njerëzit erektojnë në formë lotësh.
Unë jam një funeral i gjatë, një qefin nga një maternitet:
Në emër të Atit, Birit e Shpirtit të Shenjtë
(Në emër të tim Ati, tim Biri dhe të Shpirtit të Mbrapshtë).
Poezia dhe vlerësimi i kritikës
Ky krijim, i mbushur me tone të forta simbolike dhe me një ndjeshmëri të thellë për jetën dhe vdekjen, shihet sot si një nga veprat më të fuqishme të Olldashit. Në parathënien e librit “Unë dhe unë”, shkrimtari i madh Dritëro Agolli e ka vlerësuar mjeshtërinë poetike të Olldashit duke shkruar:
“Mjeshtëria poetike e Sokol Olldashit ka në strukturën e saj një varg të çliruar tonik, ametrik dhe arimik, por me intonacion muzikor. Vargu në poezi mund të jetë i rregullt, i çliruar, i lirë, por muzikalitetit nuk duhet të mungojë. Dhe Sokol Olldashi këtë dhunti e ka ruajtur.”
Një testament poetik
Poezia “Funeral” sot lexohet si një testament artistik që tejkalon kufijtë e kohës kur u shkrua. Shumë e interpretojnë si një parashikim të fatit të tij, një reflektim i thellë mbi hipokrizinë shoqërore dhe mbi ritualin e fundit të jetës, ku edhe ata që të kanë plagosur shfaqen mes lotëve dhe përcjelljes.
Largimi i Sokol Olldashit nga jeta la një boshllëk të madh në politikën shqiptare, por libri i tij poetik, i botuar pas vdekjes, e mban gjallë figurën e tij si njeri i mendimit, i reflektimit dhe i artit të fjalës së shkruar. Poezia “Funeral” mbetet një thirrje e heshtur për jetën, për vdekjen dhe për hipokrizinë që i shoqëron të dyja.