Aleatët e NATO-s kanë rënë dakord të rrisin ndjeshëm objektivin e tyre për shpenzimet e mbrojtjes, duke e dyfishuar atë nga 2% në 5% të Prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB) deri në vitin 2035. Ky vendim historik u mor gjatë samitit të aleancës në Hagë, duke treguar një përgjigje të unifikuar ndaj rritjes së sfidave të sigurisë globale.
Në një deklaratë të përbashkët të lëshuar pas takimit, aleanca theksoi se është “e bashkuar përballë kërcënimeve dhe sfidave të thella të sigurisë”, duke veçuar në mënyrë të veçantë kërcënimin afatgjatë që Rusia paraqet për sigurinë euroatlantike dhe “kërcënimin e vazhdueshëm” nga terrorizmi.
“Aleatët angazhohen të investojnë çdo vit 5% të PBB-së për nevojat bazë të mbrojtjes, si dhe për shpenzimet e lidhura me mbrojtjen dhe sigurinë deri në vitin 2035, për të garantuar detyrimet tona individuale dhe kolektive,” thuhet në deklaratën e përbashkët.
Shifra 5% përfshin një ndarje të detyrueshme, ku 3.5% e PBB-së duhet të shpenzohet drejtpërdrejt për mbrojtjen e mirëfilltë, duke përfshirë investimet në aviacion, raketa, logjistikë dhe forca manovruese. Ndërsa 1.5% shtesë do të orientohet drejt infrastrukturës kritike të lidhur me mbrojtjen dhe sigurinë, me qëllim garantimin e “gatishmërisë dhe qëndrueshmërisë civile, nxitjen e inovacionit dhe forcimin e bazës industriale të mbrojtjes.”
Sipas A2 CNN, NATO sqaroi se aleatët do të detyrohen të dorëzojnë plane vjetore “që tregojnë një rrugë të besueshme dhe graduale drejt këtij objektivi,” pas kundërshtimeve fillestare të shprehura nga disa shtete anëtare, veçanërisht Spanja.
Kjo lëvizje historike vjen në një kohë të tensionuar ndërkombëtarisht, me konflikte aktive në Lindjen e Mesme dhe luftën e vazhdueshme midis Ukrainës dhe Rusisë. Presionet e vazhdueshme gjatë dy mandateve të presidentit amerikan Donald Trump për një ndarje më të drejtë të barrës së mbrojtjes kolektive mes anëtarëve, kanë luajtur gjithashtu një rol të rëndësishëm në arritjen e këtij objektivi të ri.
Të mërkurën, aleanca gjithashtu ripohoi “angazhimin e palëkundur ndaj mbrojtjes kolektive” siç përcaktohet në Nenin 5 të Traktatit të Atlantikut të Veriut – parimi sipas të cilit një sulm ndaj njërit konsiderohet sulm ndaj të gjithëve. Kjo rikonfirmim vjen pas pikëpyetjeve të ngritura kohët e fundit për besueshmërinë e Shteteve të Bashkuara në lidhje me këtë shtyllë themelore të NATO-s. Vendimi për rritjen e shpenzimeve dhe riafirmin e Nenit 5 shihen si sinjale të qarta të vendosmërisë së aleancës për të garantuar sigurinë e territorit dhe qytetarëve të saj në një mjedis global gjithnjë e më kompleks.