Ndryshimet klimatike po shfaqin gjithnjë e më shumë ndikimin e tyre të drejtpërdrejtë edhe në Shqipëri, ku shprehja e vjetër popullore “gusht e gunë” – që nënkuptonte freski në mbrëmjet e muajit të fundit të verës – nuk ka më asnjë vlerë reale. Pasi vendi ynë është nën presionin e një tjetër vale të të nxehtit afrikan, e cila do të godasë pjesën më të madhe të territorit me temperatura ekstreme që do të arrijnë deri në 40 gradë Celsius, të matura në hije.
Temperaturat rriten ndjeshëm që nga fundjava
Sipas parashikimeve më të fundit të Shërbimit Meteorologjik, duke filluar nga e shtuna dhe gjatë fundjavës, pritet që termometri të shënojë rritje progresive të temperaturave, duke bërë që dy qarqet më të nxehta të vendit – Elbasani dhe Berati – të përballen me 40 gradë në hije, çka në temperatura reale do të përkthehet në ndjesi që i kalojnë 43–44 gradë.
“Do të vijojnë gradualisht të rriten temperaturat e ajrit si pasojë e kësaj vale të të nxehtit, duke bërë që fundjava të jetë ajo që do të shënojë temperaturat më të larta për këtë javë,” – u shpreh sinoptikani Hakil Osmani, duke shtuar se kushtet e motit do të jenë përtej normales për muajin gusht.
E gjithë Shqipëria në “zonën e kuqe”
Por vala e të nxehtit nuk do të kufizohet vetëm në zonat qendrore. E gjithë Shqipëria do të përfshihet nga temperaturat përvëluese, me Tiranën, Shkodrën, Gjirokastrën dhe pjesën më të madhe të ultësirës perëndimore që do të përballen me temperatura që do të luhaten mes 36–39 gradë në hije, ndërsa temperaturat reale të ndjeshme nga trupi i njeriut do të jenë edhe më të larta, për shkak të indeksit të lagështisë dhe rrezatimit UV.
“Edhe kryeqyteti, Shkodra, Gjirokastra do të preken nga kjo valë, me termometra që do të shënojnë deri në 39 gradë Celsius,” – shtoi Osmani.
Valë e gjatë, rrezik për shëndetin dhe bujqësinë
Kjo nuk do të jetë një valë e shkurtër, siç ka ndodhur shpesh gjatë verës. Sipas parashikimeve, vala e të nxehtit do të zgjasë të paktën 7 ditë, duke u shtrirë deri në mesin e javës së ardhshme, dhe në disa zona të izoluara, maksimalet mund të shkojnë sërish në 40 gradë ose më shumë.
“Do të vijojë kjo valë e të nxehtit edhe përtej javës që vjen, duke bërë që maksimalet të luhaten 39–40 gradë në zona të caktuara,” – konfirmojnë ekspertët.
Ky ekstrem i motit vjen si pasojë e masave ajrore shumë të nxehta që vijnë nga Afrika e Veriut, të cilat nuk kanë më asnjë pengesë natyrore për të depërtuar drejt gadishullit Ballkanik për shkak të ndryshimeve klimatike që kanë zhvendosur kufijtë tradicionalë të masave ajrore.
6 gradë mbi normën klimatike – Alarm për ekspertët
Sipas sinoptikanëve, kjo valë e fundit është një nga më të fortat e gushtit, me temperatura që janë mesatarisht 5–6 gradë më të larta se norma klimatike sezonale. Ky fakt po ngre alarmin mes ekspertëve të klimës, të cilët paralajmërojnë se ngrohja globale po e ndryshon rrënjësisht klimën mesdhetare, duke e shndërruar verën shqiptare në një periudhë të rrezikshme për shëndetin, jetën urbane dhe bujqësinë.
Apeli i mjekëve dhe autoriteteve për qytetarët
Në këto kushte, mjekët dhe institucionet shëndetësore kanë bërë thirrje për kujdes të shtuar, veçanërisht për fëmijët, të moshuarit dhe personat me sëmundje kronike, të cilët janë më të ndjeshëm ndaj goditjes nga i nxehti. Sugjerimet përfshijnë qëndrim në ambiente të freskëta, konsum të lartë të ujit, shmangie të ekspozimit në diell gjatë orëve të pikut (11:00–17:00) dhe përdorim të veshjeve të lehta dhe me ngjyrë të hapur.
Ndërkohë, edhe strukturat vendore të mbrojtjes civile janë vënë në gatishmëri, veçanërisht në zonat rurale, për të monitoruar situatën e zjarreve në pyje, që mund të nxisen lehtësisht nga thatësira dhe temperaturat ekstreme.
Shqipëria përballë klimës së re: Verë më e gjatë, nxehtësi më e fortë, pasiguri më e madhe
Ndërsa gushti ka qenë historikisht një muaj me nxehtësi të lartë, ajo që po ndodh në vitet e fundit është ndryshe: valë të të nxehtit gjithnjë e më të shpeshta, më të gjata dhe më të forta – një paralajmërim se kriza klimatike nuk është më e ardhme, por tashmë realitet i përditshëm.
Shprehja popullore “gusht e gunë” nuk gjen më vend në Shqipëri. Përkundrazi, gushti i sotëm kërkon jo gunë, por alarme për motin ekstrem dhe masa të jashtëzakonshme për të mbrojtur shëndetin publik dhe mjedisin.